Cultuur in de klas (extra opdracht)

Ik sluit deze blog voor dit schooljaar af met een allerlaatste bericht. Deze blogpost zal gaan over cultuur in de klas en wat onze rol als leerkrachten daarin zijn. Maar om te beginnen moeten we ons de vraag stellen: 'Wat is cultuur?'

Cultuur is dat wat de mens schept. Het begrip staat tegenover 'natuur' (dat was aangeboren is, wat spontaan en zonder menselijk toedoen is ontstaan) en verwijst naar menselijke activiteit en de symbolen die deze activiteit betekenis geven. Cultuur wordt in verschillende betekenissen gebruikt en de definities zijn uiteenlopend naargelang de theoretische benaderingen en de beeldvorming (Wikipedia).

Er moet binnen het onderwijs en in zo veel mogelijk vakken, maximaal ingezet worden op cultuurparticipatie. De culturele bagage van een leerkracht Nederlands, maar ook van andere leerkrachten zijn dus belangrijk in het onderwijs. Wij gaan nu verder kijken naar de culturele bagage van een leerkracht Nederlands. In de bagage zitten twee belangrijke elementen: kennis van de leescultuur en de belevenis van cultuur.

Jammer genoeg is het cultuurspectrum nog niet wat het moet zijn in ons huidig onderwijssysteem. We zijn op de goede weg, maar het cultuurspectrum mag nog sterk worden opgetrokken. Ik snap dat niet elke leerkracht wilt doen aan actieve cultuurparticipatie, maar ze vormen wel een voorbeeldfunctie naar de leerlingen toe. We moeten, als leerkrachten, samen sterk staan om van onze leerlingen medecultuurparticipanten te maken.

Het is uiteraard niet gemakkelijk om van de ene dag op de andere dag een goede cultuurparticipant te zijn. Dat maakt het ook nog eens moeilijk om dat over te brengen naar de leerlingen. Maar je kan het wel leren om een goede cultuurparticipant te worden!

Je begint natuurlijk eerst bij jezelf. Dit kan je doen door jezelf bijvoorbeeld de vraag te stellen of je wel openstaat voor culturele ervaringen. Als je antwoord daarop 'ja' is, dan kan je eraan beginnen. Ga eens naar toneelstukken kijken, lees boeken waar je nog nooit van gehoord hebt of kies toch een boek waarover iedereen vertelt, luister verschillende genres muziek, ga naar culturele festivals, bezoek musea... Er is zoveel cultuurgebonden te doen! Zelfs een foodtruckfestival is één en al cultuur.

Dit is een goed begin, maar sta je ook open voor de culturen in het algemeen? Bijvoorbeeld de Belgische cultuur? De multiculturele samenleving waarin we leven? De verschillende culturen in je klas? Om een nog betere cultuurparticipant te worden/zijn, is het ook belangrijk dat je je verdiept in onze (multi)culturele samenleving en daar meer over leert. Dit kan je zelfs meenemen naar je lessen en zo meegeven aan de leerlingen. Win-win-situatie noem ik dat!

Hoe kan je nu cultuur het beste naar je klas overbrengen? Makkelijk! Bezoek met je klassen een interessant toneelstuk en laat ze hierover schrijven. Wat vonden ze ervan? Wat heeft het hen bijgeleerd? Wat heeft het te maken met cultuur?
Een film kijken kan ook cultureel zijn. Kies voor een film die afspeelt in Azië bijvoorbeeld en laat de leerlingen nadien reflecteren op de cultuur in dat land. Wat zijn de verschillend tussen hen en ons? Wat leer je daaruit?

Zelfs als je niet te veel tijd daarin wil steken of geen daguitstap wil maken, kan je dit nog steeds doen. Laat je leerlingen een schrijfopdracht of een videoverslag maken over de verschillende culturen in België. Of laat ze de verschillende waarden, normen en gebruiken van verschillende etnische groepen in België analyseren. Er zijn zoveel mogelijkheden om cultuur naar je klas te brengen! En tegelijkertijd werk je ook aan tolerantie tegenover andere culturen.

Cultuurparticipatie is belangrijk in het leiden naar een ruimdenkende samenleving met verdraagzame, maar kritische burgers. In dit geval is de leerkracht als opvoeder natuurlijk ook belangrijk omdat wij onze leerlingen mee moeten opvoeden tot die verdraagzame, maar kritische burgers.

Wat is jou mening over cultuur in de klas?